Dzieła literackie - SZUKAJ

Ziemia obiecana

"Ziemia obiecana" należy do najlepszych utworów W. St. Reymonta. Obok "Chłopów" jest najbardziej znaną powieścią noblisty. Akcja tej powieści toczy się w latach osiemdziesiątych XIX w. w wielokulturowej Łodzi i ukazuje z wielkim realizmem powstawanie miasta przemysłowego. Bohaterami powieści jest troje przyjaciół: Polak - Karol Borowiecki, Niemiec - Maks Baum oraz Żyd - Moryc Welt. Razem zakładają fabrykę, łączy ich wspólny interes oraz wspólne poczucie przynależności do grupy Lodzermenschów. W dziejach ich spółki ukazane zostało przede wszystkim życie zbiorowości ludzkiej: bogaci kapitaliści oraz wyzyskiwani przez nich robotnicy, którzy walczą o przetrwanie. Tytuł powieści jest tytułem ironicznym, gdyż ukazuje ona krainę nie błogosławioną, lecz przeklętą, daje apokaliptyczną wizję miasta-potwora, które miażdży ludzi i jest areną bezwzględnej wali o byt. Ważnym wydarzeniem w historii recepcji "Ziemi obiecanej" jest film A. Wajdy z 1975 r. Jest to przykład znakomitej adaptacji utworu literackiego a zarazem ciekawej interpretacji epopei Reymonta.

Chłopi

Utwór "Chłopi" to najpełniejszy, najwszechstronniejszy, panoramiczny obraz życia wsi w literaturze polskiej. Akcja powieści toczy się we wsi Lipce, obecnie nazywanej Lipcami Reymontowskimi i obejmuje 10 miesięcy - rozpoczyna się pod koniec września podczas wykopków, a kończy następnego roku po żniwach. Dokładny rok nie jest znany. Najważniejsze wydarzenia utworu skupione są wokół członków dwóch rodów: Borynów i Paczesiów. Głową pierwszego jest Maciej Boryna, ojciec m. in. Antka. Na czele drugiego stoi Dominikowa, matka m. in. Jagny, która wychodzi za mąż za M. Borynę, a później zdradza go z Antkiem. Powieść podzielona jest na cztery pory roku, w każdej z części znajdują się opisy świąt liturgicznych, zwyczajów i prac gospodarskich charakterystycznych dla danego okresu.

Pewnego dnia...

Opowiadanie W. St. Reymonta "Pewnego dnia..." ukazuje sylwetkę mieszkającego w Łodzi pana Pliszki, robotnika z drewnianą nogą jednej z żydowskich fabryk. Pan Pliszka mieszka w jednym z pokoi "małego domku, przywartego do ziemi pokrzywionymi ścianami". Wraz z nim mieszka kilka innych osób. Pan Pliszka rozpoczyna dzień pacierzem. W pracy zajmuje się od 20 lat obsługą fabrycznej windy. Jest najstarszym pracownikiem. Swoje dotychczasowe życie całkowicie związał z pracą, zapomniając o własnym życiu. Bohatera poznajemy w momencie nieoczekiwanych zmian w jego życiu - budzi się wcześniej niż zwykle, traci apetyt na codzienną kawę, rozmyśla o swoim szlacheckim pochodzeniu i wsi, z której pochodzi (Szlachecka Wola), o młodzieńczych latach. Czuje się bardzo samotny, co wzbudza w nim złość i gorycz. Rozmyślania spowodowane są zbliżającymi się Zielonymi Świątkami i wyjazdami do rodzin jego znajomych. Ma żal, że inni wyjeżdżają, a on nie. Samotny pan Pliszka - inaczej niż zazwyczaj - nie koncentruje się na pracy, wciąż się myli - aż dostaje karę "za nieporządki i opóźnienia" od właściciela zakładu, pana Dehmela. Pliszka, aby nie czuć samotności odwiedza "swojego kapitana", magazyniera jednej z fabryk, mieszkającego za rynkiem Geyera, a później wędruje przez miasto, odwiedza opustoszałą fabrykę. Znajomi namawiają pana Pliszkę do powrotu na wieś i zakup ziemi, bo "komornik na wsi to większy pan na co dzień, niźli człowiek fabryczny w niedzielę". Wiele dni ta myśl męczy bohatera, nie śpi w nocy, boi się zmian, spaceruje za miastem. Podejmuje decyzję o powrocie na wieś i - już odchodzi z miasta - jednak syrena fabryczna przyzywa go i pan Pliszka ulega jej, wracając na swoje stanowisko przy windzie.