Synagoga Ezras Izrael przy ul. Wólczańskiej w Łodzi (ob. nie istnieje)
Opis
Jednym z wątków sagi autobiograficznej "Jabłoń" Christiana Berkela jest łódzkie pochodzenie przodków autora. Babka Christiana, Iza, pochodziła z rodziny fabrykanta sukna Leijba Prussaka. Autor odwiedza Łódź i szuka śladów swojej rodziny. Wspomina synagogę Ezras Izrael przy ulicy Wólczańskiej 6 w Łodzi, której inwestorem był Abraham Prussak. Christian szuka połączeń między Abrahamem a swoją babką Izą. (Fot. z: Synagogi i domy modlitwy w Łodzi (do 1939 r.) / Jacek Walicki).
"Wciąż pojawiał się przede mną obraz grobu moich pradziadków, wielka żydowska chupa, nieszczególnie świadcząca o wymaganej w religii żydowskiej pokorze w obliczu śmierci Przysłał mi go mailem Emanuel Rotstein, reżyser i producent filmu dokumentalnego. W Łodzi zamożni fabrykanci sami sobie wystawiali pomniki, nie tak jak ci pochowani na cmentarzu żydowskim w Pradze. Abraham Prussak i jego brat Dawid należeli do największych fabrykantów sukna w polskim Manchesterze. Abraham Prussak nie tylko pierwszy sprowadził mechaniczne tkalnie z Manchesteru do Łodzi, lecz także był jednym z inwestorów budowy synagogi Ezras Izrael, spalonej przez narodowych socjalistów w nocy z 10 na 11 listopada 1939 roku. Ten człowiek był moim pradziadkiem. Tak mi opowiadała matka".