Aleja Kościuszki w Łodzi

Komisarz Jerzy Skalski, bohater powieści "Zmowa cieni" Remigiusza Piotrowskiego, wraz z przodownikiem Zarębą jedzie aleją Kościuszki w Łodzi do mieszkania zmarłego doktora Ratajskiego. Policjant obserwuje szeroką ulicę i stojące przy niej monumentalne budynki. (Fot. W. Pfeiffer w: Sentymentalna podróż po Łodzi : Łódź na starych fotografiach Włodzimierza Pfeiffera).

"- Łódź w pełnej krasie - oznajmił Zaręba, skręcając z piskiem opon w aleję Kościuszki. Widać było, że lubi się popisywać. Balilla sunęła teraz szeroką jezdnią, przedzieloną na środku deptakiem i otoczoną szpalerem zgrabnych kasztanowców. Uwagę Skalskiego zwrócił potężny budynek z szarego kamienia, z rzędem dużych prostokątnych okien i czterokolumnowym portykiem, jak wyjaśnił Zaręba, siedziba banku handlowego, a po drugiej stronie górujące nad całą okolicą orientalne kopuły wielkiej synagogi, najpewniej źródła dumy najbogatszych Żydów, z murami osadzonymi na imponujących rozmiarów cokole przesłoniętym bujną zielenią. Kawałek dalej, gdzie aleja przeszła w węższą, porytą bruzdami ulicę, czar prysł, a oni znaleźli się nagle w zupełnie innym świecie - wśród szarych, okopconych fasad, zgarbionych kamienic i wciśniętych między nie warsztacików, razem tworzących surowy, chropowaty pejzaż".