Fabryka Prussaków przy ul. Gdańskiej w Łodzi

Jednym z wątków sagi autobiograficznej "Jabłoń" Christiana Berkela jest łódzkie pochodzenie przodków autora. Babka Christiana, Iza, pochodziła z rodziny fabrykanta sukna Lejiba Prussaka. Autor odwiedza Łódź i szuka śladów swojej rodziny. Wspomina należącą do jego przodków fabrykę, którą nazywa "Białą Fabryką". Przedsiębiorstwo Prussaków mieściło się przy ulicy Gdańskiej 137 w Łodzi, obecnie nie istnieje. Christian snuje refleksje na temat trudnej sytuacji robotników w dawnej Łodzi. (Fot. J. Kusiński).

"Z relacji mojej matki wynikało, że Biała Fabryka, przędzalnia bawełny należąca do moich przodków, musiała być podobnie imponująca. To tutaj rewolucja przemysłowa, powstanie tkaczy nabrały rozpędu. Anarchistyczna postawa mojej babki Izy, jej wieloletnia walka z niesprawiedliwością i dyktaturą, stały się dla mnie w obliczu tych metrowej grubości murów nie tylko zrozumiałe, ale napełniły mnie pewną dumą. Prawdopodobnie z bliska widziała wyzysk robotników, wiedziała, że każdy mężczyzna oprócz bardzo niskiej płacy za czternaście godzin ciężkiej pracy fizycznej dostawał raz w tygodniu tylko jeden bochenek chleba na wyżywienie rodziny. Pojęcie głodowej płacy nie było bynajmniej metaforą, raczej opisywało okrutną rzeczywistość, w której ludzie mieli za mało, żeby żyć, i za dużo, żeby umrzeć".